Erhan DEMİRTAŞ

Kent içi ulaşımda büyük bir öneme sahip olan banliyö tren seferleri 19 Haziran 2013 tarihinde durdurulmuştu. Dönemin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, iki yıl önce yaptığı açıklamada, Marmaray projesi nedeniyle durdurulan tren seferlerinin 2 yıl sonra hizmete açılacağını belirtmişti. Yıldırım’ın yaptığı açıklamanın üstünden tam 2 yıl geçmesine rağmen tren seferleri henüz başlamadı. Ana Hat Trenlerinin durdurulduğu 31 Ocak 2012’den beri Haydarpaşa Garı’ndan da trenler kalkmıyor. Yüksek hızlı tren seferleri Pendik’ten yolcu alarak yoluna devam ediyor. Peki, banliyö tren seferleri ne zaman başlayacak?

2016’NIN SONUNA KALDI

Marmaray Projesi’nin ikinci etabı olan, “Gebze- Haydarpaşa, Sirkeci-Halkalı Banliyö Hatlarının iyileştirilmesi” için ilk ihale 2006 yılında yapıldı. AMD(Alstrom-Marubeni-Doğuş) şirketinin kazandığı ilk ihale 2010 yılında feshedildi. İkinci kez yapılan Marmaray Projesi’ni ise Obrascon Huarte Lain(OHL) SA-Dimetronic Ortak girişimi kazandı. 2014 yılı sonunda OHL’de maliyet artışını gerekçe göstererek işi yavaşlattı. OHL yalnızca kendisine teslim edilen hatları sökmek dışında yalnızca Gebze-Pendik arası üç yolun inşası konusunda faaliyet yürüttü. Ulaştırma Bakanlığı, firmaya Haziran 2015’te bitmesi gereken hatların tamamlanması için ek süre verdi. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre; İspanyol konsorsiyum 8 Haziran’dan itibaren çalışmalara yeniden başladı. Gebze-Pendik arasındaki yolun 2015 yılının sonunda; Halkalı-Kazlıçeşme hattının Eylül 2016’da; Ayrılıkçeşme-Pendik hattının ise 2016’nın sonunda bitirileceği açıklandı.

İSTASYONLAR NE OLACAK?

Kadıköy’ün kültürel ve tarihi dokusu açısından önemli bir yere sahip olan tren yolları ve istasyonları iki yıldır sessiz. Bugüne kadar Pendik-Ayrılıkçeşme arasında rayların sökülmesinden başka bir ilerleme sağlanamayan tren yolları şantiye alanını andırıyor. Peki, Kadıköy’ün tarihi simgelerinden olan istasyonlar yeni projede kullanılacak mı?

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na 2012 yılında yanıtlanması talebiyle yazdığımız dilekçede Kadıköy sınırları içerisinde kalan tren istasyonlarının muhafaza edilip edilmeyeceğini sormuştuk. Bakanlık, Kızıltoprak, Feneryolu, Göztepe, Erenköy, Suadiye ve Bostancı istasyonlarının tarihi öneme sahip olması nedeniyle yerinde korunacağı cevabını vermişti. Ancak Bakanlık konuyla ilgili olarak yeniden ilettiğimiz sorulara henüz yanıt vermedi.

TCDD çalışanı ve Haydarpaşa Dayanışması üyesi Tugay Kartal, istasyonların yeni projede kullanılmayacağını iddia ediyor. Marmaray projesinde peronların ortada yer alacağını ifade eden Kartal, yolcuların peronla alttan ya da üstten ulaşmak zorunda kalacakları için mevcut istasyonların kullanılmak istenmediğini belirtti. Demiryolları için hazırlanan istasyonların yeni projeye entegre edilmesi gerektiğini söyleyen Kartal, Kadıköy için tarihi ve kültürel değeri olan bu istasyonların kentin belleğinden çıkarılmaması görüşünü paylaştı.

Demiryolları üzerindeki taş yapı ve köprülerin koruma kurulunun almış olduğu kararlarla tarihi eser olarak tescillendiğini ve sökülerek Haydarpaşa kuşak hattına taşınacağını belirten Kartal, istasyonlar hakkında şu bilgileri paylaştı: “Söğütlüçeşme istasyonu viyadük üzerine kurulmuş olan TCDD bünyesindeki tek istasyondur. Kızıltoprak, Feneryolu ve Erenköy istasyonları hatlar sökülmeden hemen önce restorasyonları yapılmış ve sağlam durumdadır.  Hattın üzerinde köprü şeklinde olan Göztepe tren istasyonu proje kapsamında askıya alınarak altından 3. bir hat daha geçirilmeye çalışılacaktır. Suadiye istasyonu ise hatların söküm ve peronların yıkım çalışmaları esnasından zarar gördü bu yüzden bu istasyonda yeniden ve acilen bakım çalışmaları yapılması gerekiyor. Bostancı istasyonu ise hatlar kapanmadan önce restorasyondan geçti, şuan için Bostancı istasyonunda sıkıntılı bir durum görünmüyor.”

“ESKİ HATLAR İHTİYACI KARŞILIYORDU”

Yeni projede mevcut banliyö güzergâhına ekleme yapılarak hattın genişletileceğini söyleyen Kartal, “Marmaray ve hızlı trenler geçerken ses perdesi (duvar) oluşturulacaktır. Bu durum yolcuların tarihi istasyonları ve çevreyi görmesini engelleyecektir” dedi. Tren trafik güvenliği açısından koruma/ses duvarlarının gerekli olduğunu ifade eden Kartal, eski banliyö hatlarının şehir içi ulaşımındaki ihtiyacı karşıladığının altını çizdi. “Marmaray,  metro hattına bağlanıp şehir içi ulaşımda hizmet verebilirdi, proje tamamlanınca Marmaray trenlerinin tamamının tüpe girmesine gerek yoktur bazıları Haydarpaşa Gar’da sonlandırılmalı, Haydarpaşa Vapur iskelesi işlevi sürdürülmelidir ” diye konuştu.

“BİTİRİLMESİ ZOR”

Banliyö tren seferlerinin neden belirlenen tarihte başlamadığı hakkında da bilgi veren Kartal, Marmaray projesinin 2006 yılında başladığını ve iki ihale sonrasında firmaların TCDD ile ödemelerde uyuşmazlık yaşayıp iş bıraktığını açıkladı. İki yıldan beri çalışmalarda ilerleme kaydedilmediğini ifade eden Kartal, çalışmaların 2016’nın sonunda tamamlanacağını hatırlattı. “Şu an tüm çalışma rayların sökülmesi aşamasında. Gebze- Pendik arasındaki çalışmaya bakılırsa; sağlam zemin bulununca beton dökülerek demir yolu hattı oluşturmayı amaçlıyorlar” diyen Kartal, projenin 2016 yılında da bitmeyeceği görüşünde.

“GAR OLARAK KALMALI”

Haydarpaşa Garı 2010’daki yangından sonra fiziki olarak fazlasıyla yıpranmış durumda. Yangın çıkmadan önce TCDD’nin İstanbul Teknik Üniversitesi ile restorasyon çalışmaları için sözleşme imzaladığını söyleyen Tugay Kartal, “Kurul onayından geçen ve ihale süreci tamamlanan restorasyon projesi ile mevcut yapıya eklentiler olacağından ve Garın tarihi yapısının bozulacağından Kadıköy Belediyesi ruhsat başvurusunu kabul etmedi bu nedenle de çalışmalar başlayamadı” dedi. Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının dışında İstanbul’da merkezi bir garın olmadığını söyleyen Kartal, “Merkez garları olmadan ana hat tren işletmeciliğinin gerçekleştirilmesi, diğer ulaşım modları ile rekabet edilebilmesi ve ileriye dönük planlamaların yapılması mümkün değildir. Maalesef demir yolları üzerindeki yatırımlar inşaat sektörü üzerinden para kazanmanın aracı olarak kullanılıyor” diye konuştu. Kartal, Haydarpaşa ve Sirkeci Garı’nın aslına uygun restore edilerek endüstriyel demiryolu işlevini sürdürmesi gerektiğini ekledi. 

KUTU

100 MİLYON YOLCU MAHRUM

Tren seferlerinin başlamamasını protesto eden Haydarpaşa Dayanışması, hem Haydarpaşa Garı’nın yeniden hizmete açılmasını hem de banliyö tren seferlerinin yeniden başlamasını talep etti. Tren seferlerinin durdurulmasından tam iki yıl sonra yani 19 Haziran 2015 günü Haydarpaşa Garı önünde bir araya gelen Dayanışma üyeleri “Nerede Trenlerim”, “Trenlerimizi Bekliyoruz” dövizlerini taşıdı.

Grup adına basın açıklamasını okuyan Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu, 2006 yılında başlayan Marmaray projesinin ulaşım hakkının engellenmesi ve keyfi uygulamaların aracı haline geldiğini ifade etti. Banliyö tren seferlerinin 18 Haziran 2015 tarihinde başlaması gerektiğini belirten Muhcu, “Bugüne kadar ancak Pendik-Ayrılıkçeşme, Kazlıçeşme-Halkalı arasında yolların sökülmesinden başka ilerleme sağlanamamıştır. Verilen sözler yerine getirilmemiştir” dedi

“TREN ÇARPAR”

Tren seferlerinin durdurulması nedeniyle yurttaşların ulaşım ve kamu hizmetlerinden mahrum kaldığını vurgulayan Muhcu, ana hat trenlerinden 7 milyon, banliyö trenlerinden ise 29 milyon yolcunun yararlanamadığı bilgisini verdi. 1 yılda 36 milyon yolcunun trenlerden yararlanamadığını belirten Muhcu, Bugüne kadar yaklaşık 100 milyon yolcu trenlerden mahrum bırakılmıştır. Bundan dolayı milyonlarca insan ulaşım güçlüğü içinde yaşamını idame ettirmeye çalışmaktadır” dedi.

Gezi Direnişi ve 7 Haziran seçimlerinden yeni bir dönemin başladığını belirten Muhcu basın açıklamasına şöyle devam etti: “Artık yeni bir süreç, yeni bir umudun kapısı açılmıştır. Bütün toplumsal muhalefet çevreleri halkın işaret ettiği bu yolda yürümek tarihsel sorumluluğunu üstlenmiştir. Bizler Haydarpaşa Dayanışması dayanışmacıları olarak, sürecin takipçisi olacağız. Trenlerimizi Haydarpaşa Garı’nda beklemeye devam edeceğiz. Unutmayın; trenleri ranta alet edenleri ve sözünü yerine getirmeyenleri tren çarpar.”